سیلاب

سیلاب، پهنه یا بدنه آبی است که زمین معمولاً خشک را می‌پوشاند. سیلابها بلایای طبیعی هستند که می‌توانند میلیونها نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار دهند. آنها خانه‌ها و ساختمانها را ویران ساخته و خاک را از زمین با ارزش کشاورزی به جای دیگر انتقال می‌دهند. سیلابها همچنین می‌توانند آب آشامیدنی را آلوده ساخته و موجب بروز بیماری شوند. آنها اغلب ناشی از طغیان رودخانه‌ها هستند، اما لبریز شدن دریاچه‌ها و دریاها نیز می‌تواند باعث به راه افتادن سیل شود. کشورهای واقع در پایین‌تر از سطح دریا، در معرض خطر دائمی به راه افتادن سیل قرار دارند. به عنوان مثال ناحیه بزرگی از هلند، پایین‌تر از سطح دریا قرار دارد. در گذشته آب اقیانوس از دریای شمال بیشتر نقاط این کشور را پر از آب می‌ساخت. امروزه با استفاده از یک سری آب بند و سد از زمین پشت ساحل محافظت می‌کنند. سیلاب همیشه بخشی از تاریخ بشر بوده است. بسیاری از تمدن‌های باستانی به دلیل نیاز مردم به آب برای زمینهای خود، در امتداد آبراه‌ها و رودخانه‌ها شکل گرفتند.
سیلاب همیشه یک رویداد طبیعی مخرب به حساب نمی‌آید. پیش از احداث سد بزرگ آسوان، سیلابهای سالانه در مصر مواد مغذی را با خود به همراه آورده و زمینهای اطراف رود نیل را بسیار حاصلخیز می‌ساخت. هرساله سیلهای به راه افتاده در طول فصل باد و بارانهای موسمی در بنگلادش تنها خاک حاصلخیز را از خود باقی نمی‌گذارد، بلکه جان هزاران نفر را نیز گرفته و میلیونها نفر را بی خانمان می‌سازد.
سیلاب نزدیک به کی وِست در فلوریدا
سیل چگونه بوجود می‌آید؟
حداقل یک مرتبه در سال در دشتهای اطراف رودخانه‌های بزرگ سیل به راه می‌افتد. این امر به دلیل مقدار آبی است که رودخانه‌ها به دلیل بارندگی شدید یا آب شدن برفها در مناطق کوهستانی، با خود به همراه می‌آورند. توفانهای تندری می‌توانند موجب بوجود آمدن سیل برق آسا شوند که در آن رودخانه‌های کوچک به سرعت پر شده و ده برابر میزان طبیعی آب با خود حمل می‌کنند.
رودخانه‌هایی که به آرامی جریان دارند، آب، شن و ماسه را با خود حمل می‌کنند. آنها بسترهای خود را تشکیل داده و آنها را بالاتر از زمینهای اطرافشان می‌سازند. رودخانه هوانگ هی یا رودخانه زرد واقع در چین و می‌سی‌‌سی‌پی در شمال آمریکا نمونه‌هایی از چنین رودخانه‌هایی هستند. در اینجا سیل به آرامی شکل گرفته اما موجب خسارت بیشتری می‌شوند به این دلیل که زمین بیشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
مناطق ساحلی نیز می‌توانند تحت تأثیر سیلاب قرار گیرند. پس از وقوع زمین لرزه در کف اقیانوس، سونامی ایجاد شده می‌تواند امواجی به ارتفاع 15 متر را به همراه آورده و مسافت زیادی از ساحل به درون زمین را پر از آب نموده و سیل به راه اندازند. در سال 2004 سونامی ویرانگری در اقیانوس هند شکل گرفت که جان بیش از 250000 نفر در اندونزی، سریلانکا، تایلند و کشورهای دیگر را گرفت.
توفانهای حاره‌ای، گردبادها و تند باد دریایی نیز موجب به راه افتادن سیل می‌شوند. تندباد دریایی کاترینا در سال 2004 موجب به راه افتادن سیلی عظیم از کل دلتای می‌سی‌سی‌پی شد. بیشتر مناطق نیواورلئان به دلیل سیل گسترده مجبور به تخلیه شدند.
کشورهای واقع در پایین‌تر از سطح دریا، در معرض خطر دائمی به راه افتادن سیل قرار دارند. به عنوان مثال ناحیه بزرگی از هلند، پایین‌تر از سطح دریا قرار دارد. در گذشته آب اقیانوس از دریای شمال بیشتر نقاط این کشور را پر از آب می‌ساخت. امروزه با استفاده از یک سری آب بند و سد از زمین پشت ساحل محافظت می‌کنند.
سیلابها همچنین می‌توانند بوسیله بشر ایجاد ‌شوند. درختان و پوشش‌های گیاهی معمولاً به جذب آب بسیار زیاد کمک می‌کنند. هنگامی که درختان قطع و جنگلها از بین بروند، آب ناشی از بارش باران در زمین عاری از درخت جریان یافته و گِلرودهایی را تولید می‌کند. وجود بیش از حد آب به سدها فشار وارد ساخته و می‌تواند منجر به ترک خوردن بتون سد شده یا حتی موجب شکسته شدن کامل سد گردد.
روستای سیل زده در سوماترا پس از سونامی 2004
سیل بند
امروزه حفاظت در مقابل سیل در کشورهای در معرض خطر از اهمیت بسیاری برخوردار است. سدهایی در امتداد رودخانه‌ها ساخته می‌شوند تا جریان آب را تنظیم سازند. آنها اغلب با نیروگاه‌های برق آبی یا هیدروالکتریک در ارتباط هستند. در برخی مناطق، رودخانه‌ها لایروبی شده و بستر آنها را عمیق‌تر می‌سازند. در مناطق آلپ، آب انبارهایی جهت نگهداشتن آب و کنترل جریان رودخانه‌های کوچک ساخته می‌شوند.
لندن به وسیله سد تامز در برابر سیلاب محافظت می‌شود، سد تامز سازه‌ای است که به هنگام رسیدن آب به یک ارتفاع خاص، به بالا حرکت کرده و مانع از وارد شدن آب به لندن می‌شود.
در بسیاری از مناطق، مقامات کمک‌های سریع و بدون نیاز به طی کردن مراحل اداری را برای افراد سیل زده فراهم می‌سازند. قایق‌های مخصوصی افرادی که در پشت بام‌ها یا طبقات بالای ساختمانها گیر افتاده‌اند را سوار می‌کنند. پناهگاه‌هایی برای افرادی که خانه خود را از دست داده‌اند مقرر می‌شود. بازسازی پس از سیلهای عظیم اغلب ماه‌ها و گاهی اوقات حتی سالها به طول می‌انجامد. منبع مقاله :
متن منابع